ประชาธิปไตยแบบกฎุมพี (หรือเจ้าสมบัติ)

กระฎุมพี (กฺระ-ดุม-พี; มักสะกดผิดเป็น กระฎุมภี หรือ กฎุมภี) เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่มชนชั้นกลางหรือชนชั้นพ่อค้าวาณิช ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวกอภิชน) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"^[1]

แนวคิดเช่น เสรีภาพส่วนบุคคล สิทธิพลเมืองและการนับถือศาสนา และการค้าเสรี ล้วนสืบทอดมาจากปรัชญาของกระฎุมพี

  ก็เช่นเดียวกับประชาธิปไตยแบบกรีก ในส่วนที่เป็นประชาธิปไตยของคนกลุ่มน้อยหรือ

ประชาธิปไตยของชนชั้นท่านนักวิทยาศาสตร์สังคมได้กล่าวว่า "ในสังคมที่แบ่งกันออกเป็นชน

ชั้นคือ ผู้กดขี่กับผู้ถูกกดขี่หรือผู้เบียดเบียนกับผู้ถูกเบียดเบียน ระบอบประชาธิปไตยก็ย่อมจะคง

เป็นระบอบประชาธิปไตยของชนชั้นอยู่เรื่อยไป จะไม่   เป็นประชาธิปไตยของปวงชนตามความ  หมายสมบูรณ์ขึ้นได้เลย" 

                             รูปภาพ อ้างอิงใช้งานประวัติศาสตร์ลือชื่อของ Eric Hobsbawm เรื่อง The Age of Revolution, 1789-1848 (1962) เป็นหลักเพื่อเปรียบเทียบวิเคราะห์การเคลื่อนไหว “ปฏิวัติ” ครั้งต่าง ๆ ในประวัติศาสตร์ไทยถึงปัจจุบัน

          การก้าวเข้ามาของประชาธิปไตยกฎุมพีหรือเจ้าสมบัตินั้น ก้าวเข้ามาด้วยการปฏิวัติ กล่าว

คือ เป็นการแย่งชิงอำนาจในทางการเมืองการเศรษฐกิจจากพวกเจ้าศักดินา ซึ่งทำการผูกขาด

อำนาจอำนาจดังกล่าวไว้ในกำมือแต่กลุ่มเดียว พวกศักดินาถูกเตะหกคะเมนลงไปจากบัลลังก์

แห่งการกดขี่ขูดรีด และพร้อมกับที่พวกกฎุมพีหรือเจ้าสมบัติ ได้ย่างก้าวขึ้นไปสู่บัลลังก์แห่งการ

กดขี่ขูดรีดแทน การปฏิวัติของอังกฤษในตอนกลางคริสศตวรรตที่ ๑๗ การปฏิวัติของอเมริกา

และฝรั่งเศสในตอนปลายคริสศตวรรตที่ ๑๘ นับว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงอย่างใหญ่หลวงในทาง

การเมืองการเศรษฐกิจและสังคม ชนชั้นกฎุมพีหรือเจ้าสมบัติที่โผล่หน้าขึ้นมาในประเทศเหล่านี้

พยายามที่จะให้ได้มาซึ่งเสรีภาพในทางการเมือง โดยโอนเอาอำนาจของรัฐมาไว้ในกำมือของ

พวกเขา และแล้วก็ดำเนินการการเศรษฐกิจแบบทุนนิยม และออกจากบรรดาข้อจำกัดทั้งหลาย

ของพวกเจ้าศักดินาและกษัตริย์เพื่อพัฒนาการเศรษฐกิจของตนเอง

        ก่อนเข้ามาของระบอบประชาธิปไตยกฎุมพีหรือประชาธิปไตยเจ้าสมบัติระบบศักดินาได้มี

อิทธิพลครอบงำอยู่เหนือสังคม ทั้งนี้ เพราะอำนาจในทางการเมืองการเศรษฐกิจและสังคมอยู่

ในกำมือของพวกเขาอย่างเด็ดขาดสิ้นเชิง พวกเจ้าศักดินาเหล่านั้นรวบอำนาจทางการเมืองมา

ไว้ในกำมือของพวกเขา โดยรวมศูนย์อยู่ที่กษัตริย์ และแล้วดำเนินการเศรษฐกิจด้วยวิธีการกดขี่

ขูดรีดประชาชน

        ทั้งนี้     เพื่อให้ได้มาซึ่งโภคทรัพย์เพื่อมาบำรุงบำเรอความสุขของพวกเขาเครื่องบำรุง

บำเรอความสุขนั้นนอกจากเครื่องบริโภคอุปโภคอย่างชนิดยอดเยี่ยมและนอกจากข้าทาสหญิง

ชายแล้ว ก็ยังมีสตรีที่เรียกว่า นางบำเรอ อีกด้วย การวัดฐานะของพวกเจ้าศักดินา นอกจากจะวัด

กันด้วยจำนวนมากน้อยของข้าทาสแล้วก็วัดกันด้วยจำนวนมากน้อยของนางบำเรอ ท่านผู้ใดมี

นางบำเรอมากก็นับถือกันว่าเป็นผู้มีหน้ามีตามีบุญวาสนา และท่านที่มีนางบำเรอมากที่สุดก็เห็น

จะได้แก่พวกกษัตริย์นั่นเอง เพราะท่านเหล่านี้มีอำนาจเหนือมนุษย์ทุกคนในสังคม คำพูดของ

เขาเป็นกฎหมาย พวกเจ้าศักดินายิ่งทวีการบำรุงบำเรอส่วนตัวเท่าใดยิ่งเพิ่มข้าทาสหญิงชายมาก

ขึ้นเท่าใด และยิ่งเพิ่มนางบำเรอมากขึ้นเท่าใด ก็ยิ่งทวีการกดขี่ขูดรีดประชาชนมากขึ้นเท่านั้น

        ภายใต้พฤติการณ์ที่เป็นอยู่เช่นนี้ ได้นำความยากจนค่นแค้นมาสู่ประชาชนส่วนใหญ่อย่าง

แสนสาหัส และได้นำความหายนะมาสู่ชนชั้นกลางหรือกฎุมพี อันเป็นชนชั้นที่พวกเจ้าศักดินา

หรือพวกชนชั้นสูงดูถูกเหยียดหยาม   และดังนั้น   ภายใต้การนำของพวกกฎุมพี และด้วยการ

สนับสนุนของประชาชนส่วนใหญ่ ซึ่งถูกถือว่าเป็นพวกไพร่ชนชั้นต่ำ ได้ร่วมมือกันโค่นล้มระบบ

ศักดินาอันน่าขยะแขยง แล้วสถาปนาระบอบประชาธิปไตยกฎุมพี หรือระบอบประชาธิปไตย

เจ้าสมบัติขึ้นมาแทน

        ที่เรียกว่าระบอบประชาธิปไตยกฎุมพีหรือระบอบประชาธิปไตยเจ้าสมบัตินั้น ก็เพราะภาย

หลังจากการยื้อแย่งอำนาจในทางการเมืองและการเศรษฐกิจมาจากพวกเจ้าศักดินาได้แล้ว พวก

กฎุมพีหรือพวกชนชั้นกลางก็ได้เข้าครองอำนาจแทน โดยการกีดกันประชาชนส่วนใหญ่ออกไป

อยู่นอกวงอำนาจเหล่านั้นทรรศนะทางประชาธิปไตยของพวกกฎุมพีหรือเจ้าสมบัตย่อมไม่เคยที่

จะก้าวเลยไปจนถึงขั้นเลิกล้มเอกสิทธิ์ของชนชั้น อันเป็นลักษณะสังคมศักดินาแต่เพื่อที่จะปิดบัง

อำพรางการผูกขาดกุมอำนาจของพวกเขาในทางเศรษฐกิจและการเมือง ความเสมอภาคตาม

กฎหมายจึงได้ถูกตราขึ้นเป็นพิธีการ เช่น บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญว่า ประชาชนทุกคนที่บรรลุนิติ

ภาวะแล้วย่อมมีสิทธิเสรีภาพบริบูรณ์ในทางการเมือง แต่หากในกฎหมายเลือกตั้ง กลับกำหนด

คุณสมบัติของผู้มีสิทธิ์รับเลือกตั้งไว้ต่าง ๆ นานา เช่น ในเรื่องการศึกษา ก็ได้กำหนดไว้ว่าต้องมี

ความรู้แค่นั้นแค่นี้

         และโดยประการสำคัญต้องมีหลักทรัพย์เท่านั้นเท่านี้ ต้องวางเงินประกันเท่านั้นเท่านี้และ

ในส่วนผู้มีสิทธิออกเสียงเลือกตั้งก็เช่นกัน       ได้มีข้อกำนดไว้หลายประการเช่นเดียวกันกับ

ประชาธิปไตยยุคกรีก
http://www.youtube.com/watch?v=jjq_5CapTPo

ในมุมมองมาร์กซิสต์

หนึ่งในการวิจารณ์กระฎุมพีที่ทรงอิทธิพลที่สุดมาจาก คาร์ล มาร์กซ โดยเขาโจมตีทฤษฎีการเมือง และมุมมองต่อประชาสังคมและวัฒนธรรมพลเมืองของกระฎุมพี ที่เชื่อว่าแนวคิดและสถาบันต่าง ๆ เหล่านี้เป็นความจริงสากลเสมอ ในมุมมองของมาร์กซนั้น แนวคิดเหล่านี้เป็นเพียงอุดมการณ์ของกระฎุมพีในฐานะชนชั้นปกครองกลุ่มใหม่ ซึ่งต้องการจะจัดระเบียบสังคมตามสิ่งที่ตนจินตนาการ

กระฎุมพีในประเทศไทย

ลักษณะเด่นของกระฎุมพีในประเทศไทยก็คือ การกำเนิดและแหล่งที่มาของกระฎุมพีในสังคมรัตนโกสินทร์นั้น

ไม่ได้กำเนิดแยกเป็นอิสระจากชนชั้นศักดินาที่ครอบครองอำนาจและผลประโยชน์เศรษฐกิจของอาณาจักรมาก่อน